Waarom een spaarvarken? Omdat geld weer gevoeld moet worden.
We maken ons als beroepsorganisatie al langer zorgen over jongeren en schulden. Het is een groeiende groep. Ze groeien op in een wereld waarin geld slechts een getal op een scherm is. Tik, swipe, scan – en het is betaald. Zelfs als je rood staat. Of als je eigenlijk geen saldo meer hebt. Dan betaal je ‘gewoon’ achteraf. Of je leent snel een klein bedrag via platforms als voorschotje.nl, want het lijkt allemaal niets te kosten.
Maar daar begint het. De sluiproute naar schulden.
Vroeger had je een portemonnee met kleingeld en biljetten. Als het op was, was het op. Dan kon je hooguit nog iets ruilen of wachten tot zakgeld. Tegenwoordig lijkt het alsof geld altijd beschikbaar is, alsof het nooit écht opraakt. Tot het wél op is. En de rekening komt. Vaak in de vorm van een incasso. Soms, onvermijdelijk, met de gerechtsdeurwaarder.
Daarom geven onze gerechtsdeurwaarders gastlessen op scholen. We laten jongeren zien hoe schulden ontstaan, maar vooral ook hoe je ze kunt voorkomen. Want schulden zijn niet alleen een financieel probleem, maar ook een mentaal. De stress, de schaamte, het gevoel dat je de controle kwijt bent. En dat allemaal omdat geld in de digitale wereld zijn gewicht is verloren.
De wereld digitaliseert in rap tempo. We betalen met onze telefoon, sparen in apps, beleggen in cryptomunten. De digitale valuta is niet meer weg te denken. Zelfs de juridische wereld duikt erin: de KNB en de redactie van het WPNR organiseren binnenkort een congres over de digitale nalatenschap. Interessant en noodzakelijk. Want wat gebeurt er met je digitale bezit – en je digitale schulden – als je er niet meer bent? Kunnen die worden “uitgewonnen”? Zijn ze überhaupt zichtbaar?
Het zijn vragen die steeds relevanter worden. Maar laten we intussen ook oog houden voor het hier en nu. Voor jongeren die opgroeien zonder muntjes, zonder briefjes, zonder tastbaar besef van wat geld eigenlijk is.
Daarom geef ik dat spaarvarkentje. Omdat ‘jong geleerd oud gedaan’ meer is dan een spreekwoord. Het is een manier om weer een gevoel te krijgen bij geld. Om te zien dat sparen een handeling is, geen algoritme. En dat een euro iets weegt, in je hand en in je keuzes.
Misschien redt dat varkentje de wereld niet. Maar als het helpt om geld weer een beetje tastbaar te maken – dan is het voor mij al goud waard.